Pamiętnik TLW 2013

Samarytanki Powstania Styczniowego

Samarytanki Powstania styczniowego

Schowaj, matko, suknie moje,

Perły, wieńce z róż,

Jasne szaty, świetne stroje –

To nie dla mnie już!

Niegdyś jam stroje, róże lubiła,

Gdy nam nadziei wytrysnął zdrój;

Lecz gdy do grobu Polska zstąpiła,

Jeden mi tylko przystoi strój:

Czarna sukienka!

Konstanty Gaszyński

Kobiety polskie w kolejnym powstaniu narodowym stanęły obok swych ojców, mężów i braci. Znosiły rannych powstańców z pobojowisk, tworzyły tajne szpitale polowe na plebaniach, dworach szlacheckich, organizowały zaopatrzenie dla szpitali i oddziałów powstańczych. Były wspaniałymi przewodnikami dla ochotników przybywających do powstania z zaboru austriackiego i pruskiego. Panie z pogranicznych miasteczek Galicji i Wielkopolski organizowały punkty zborne, lazarety polowe, punkty przerzutu na Węgry, zaopatrując powstańców w pieniądze i fałszywe dokumenty. Organizacje kobiece, rozsiane po całym kraju, tworzyły jakby drugą armię podziemnego frontu.

Felicja Boberska z Wasilewskich (1825-1889)

Anna Borecka-Hołbok

Aleksandra Borkowska z Chomętowskich (1828-1898)

Matylda Buczyńska (1811-1867)

Zofia Bukowiecka (1844-1920)

Barbara Czarnowska (1810-1891)

Księżna Anna Czartoryska z Sapiehów (1799-1864)

Teresa Ciszkiewiczowa (1848-1921)

Ksawera Dalewska (1845-1900)

Anna Dąbrowska (1809-1870)

Pelagia Dąbrowska (1843-1909)

Siostry Dąbrowskie (Mężatka i Panienka)

Cecylia Działyńska (1836-1899)

Gryzelda Celestyna Działyńska (1804-1883)

Paulina Dzieduszycka (1831-1892)

Seweryna Duchińska-Pruszakowa (1816-1905)

Aniela Gajewska (1814-1864)

Zofia Goniewska (1818-1907)

Emilia Gosselin (1815-1864)

Seweryna Górska (1832-1905)

Ofelia Gubalska

Emilia Heurichowa (1819-1905)

Maria Ilnicka (1825-1897)

Paulina Karkocka

Salomea Kostrowicka (1848-1919)

Zofia Kowerska (1845-1929)

Olga Koziebrodzka z Golej owskich

Paulina Petronela Krakowowa z Radzi ej owskich (1813-1882)

Karolina Krynicka

Hrabina Karolina Ledóchowska

Ludwika Leśniowska (1814-1890)

Józefa Liniewska z Bogdanowiczów

Maria Lix (1839-1909)

Wanda Malczewska (1822-1896)

Ludwika Micińska

Musiał owi czowa

Zofia Orzechowska

Eliza Orzeszkowa (1841-1910)

Aleksandra Parczewska (1822-1895)

Helena Pawlikowska (1837-1918)

Hrabina Celna Plater

Hrabina Arturowa Potocka

Henryka Pustowójtówna (1843-1881)

Maria Rejnbeżanka

Zofia Romanowiczówna (1842-1935)

Jadwiga Sapieżyna z Zamoyskich (1806-1890)

Opracowano m.in. na podstawie materiałów z Działu Zbiorów Specjalnych GBL oraz książki Witolda Lisowskiego Polska służba zdrowia w powstaniach narodowych 1794-1944. T. 1-2. Warszawa 2006.