Pamiętnik TLW 2013
Samarytanki Powstania Styczniowego
Samarytanki Powstania styczniowego
Schowaj, matko, suknie moje,
Perły, wieńce z róż,
Jasne szaty, świetne stroje –
To nie dla mnie już!
Niegdyś jam stroje, róże lubiła,
Gdy nam nadziei wytrysnął zdrój;
Lecz gdy do grobu Polska zstąpiła,
Jeden mi tylko przystoi strój:
Czarna sukienka!
Konstanty Gaszyński
Kobiety polskie w kolejnym powstaniu narodowym stanęły obok swych ojców, mężów i braci. Znosiły rannych powstańców z pobojowisk, tworzyły tajne szpitale polowe na plebaniach, dworach szlacheckich, organizowały zaopatrzenie dla szpitali i oddziałów powstańczych. Były wspaniałymi przewodnikami dla ochotników przybywających do powstania z zaboru austriackiego i pruskiego. Panie z pogranicznych miasteczek Galicji i Wielkopolski organizowały punkty zborne, lazarety polowe, punkty przerzutu na Węgry, zaopatrując powstańców w pieniądze i fałszywe dokumenty. Organizacje kobiece, rozsiane po całym kraju, tworzyły jakby drugą armię podziemnego frontu.
Felicja Boberska z Wasilewskich (1825-1889)
Anna Borecka-Hołbok
Aleksandra Borkowska z Chomętowskich (1828-1898)
Matylda Buczyńska (1811-1867)
Zofia Bukowiecka (1844-1920)
Barbara Czarnowska (1810-1891)
Księżna Anna Czartoryska z Sapiehów (1799-1864)
Teresa Ciszkiewiczowa (1848-1921)
Ksawera Dalewska (1845-1900)
Anna Dąbrowska (1809-1870)
Pelagia Dąbrowska (1843-1909)
Siostry Dąbrowskie (Mężatka i Panienka)
Cecylia Działyńska (1836-1899)
Gryzelda Celestyna Działyńska (1804-1883)
Paulina Dzieduszycka (1831-1892)
Seweryna Duchińska-Pruszakowa (1816-1905)
Aniela Gajewska (1814-1864)
Zofia Goniewska (1818-1907)
Emilia Gosselin (1815-1864)
Seweryna Górska (1832-1905)
Ofelia Gubalska
Emilia Heurichowa (1819-1905)
Maria Ilnicka (1825-1897)
Paulina Karkocka
Salomea Kostrowicka (1848-1919)
Zofia Kowerska (1845-1929)
Olga Koziebrodzka z Golej owskich
Paulina Petronela Krakowowa z Radzi ej owskich (1813-1882)
Karolina Krynicka
Hrabina Karolina Ledóchowska
Ludwika Leśniowska (1814-1890)
Józefa Liniewska z Bogdanowiczów
Maria Lix (1839-1909)
Wanda Malczewska (1822-1896)
Ludwika Micińska
Musiał owi czowa
Zofia Orzechowska
Eliza Orzeszkowa (1841-1910)
Aleksandra Parczewska (1822-1895)
Helena Pawlikowska (1837-1918)
Hrabina Celna Plater
Hrabina Arturowa Potocka
Henryka Pustowójtówna (1843-1881)
Maria Rejnbeżanka
Zofia Romanowiczówna (1842-1935)
Jadwiga Sapieżyna z Zamoyskich (1806-1890)
Opracowano m.in. na podstawie materiałów z Działu Zbiorów Specjalnych GBL oraz książki Witolda Lisowskiego Polska służba zdrowia w powstaniach narodowych 1794-1944. T. 1-2. Warszawa 2006.