Pamiętnik TLW 2013

Profesor Julian Stolarczyk w piątą rocznicę śmierci

Romuald  PRUSZYŃSKI

Profesor Julian Stolarczyk w piątą rocznicę śmierci

Julian Stolarczyk urodził się 8 stycznia 1929 r. w Warszawie, zmarł 17 września 2007 r. w Gdańsku. Dzieciństwo i młodość spędził w Warszawie. Jako harcerz brał udział w Powstaniu Warszawskim. Ojciec, kapitan Wojska Polskiego, zginął w hitlerowskim obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. Po zakończeniu wojny Julian wraz z matką i rodzeństwem przyjechał do Gdańska, gdzie w 1947 r. ukończył I Liceum Ogólnokształcące i zdał egzamin maturalny. Już w okresie szkolnym przejawiał zmysł społecznikowski; w II klasie liceum został wybrany prezesem Bratniej Pomocy. W latach 1947-1952 odbył studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Gdańsku, uzyskując dyplom lekarza z wyróżnieniem.

Jako student III roku podjął pracę lekarską w dziedzinie chorób wewnętrznych i patomorfologii. Doktorat uzyskał w 1956 r., po ukończeniu trzyletnich studiów kandydackich w Zakładzie Patomorfologii AMG pod kierunkiem prof. W. Czarnockiego, a specjalizację z chorób wewnętrznych i patomorfologii II stopnia w 1956 i 1958 roku.

Od 1950 r. jako pracownik naukowy AMG obejmował kolejne stanowiska – asystenta, starszego asystenta, adiunkta i kierownika katedry i Zakładu Patofizjologii AMG – do 1970 r. w Zakładzie Patomorfologii; od 1970 r. w Zakładzie Patofizjologii AMG, w którym pełnił obowiązki kierownika katedry i zakładu, a w latach 1982-1986 dyrektora Instytutu Patologii AMG. Tytuł profesora Rada Państwa nadała mu w 1978 roku.

Był członkiem licznych towarzystw naukowych w Polsce i za granicą oraz członkiem rad naukowych kilku czasopism specjalistycznych. Już w czasie studiów brał czynny udział w życiu Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, a niemal od początku pracy zawodowej w Zarządzie Gdańskiego Oddziału PTL. Na walnych zebraniach wyborczych przez pięć kadencji jednogłośnie powierzano mu funkcję przewodniczącego Oddziału. Dzięki jego determinacji i zapałowi PTL w Gdańsku prowadziło ożywioną działalność w okresie, kiedy powstawały liczne towarzystwa specjalistyczne i kształtował się samorząd lekarski. Profesor Julian Stolarczyk odegrał istotną rolę w powstawaniu Okręgowej Izby Lekarskiej, w której był członkiem sądu lekarskiego.

Na szczególne podkreślenie zasługuje niezwykłe zaangażowanie Profesora w działalność szkoleniowo-naukową w ramach PTL. W czasie licznych zebrań, konferencji, zjazdów dał się poznać nie tylko jako znakomity wykładowca i dusza dyskusji, ale także miał ogromne zasługi organizacyjne. Zarząd Główny PTL, doceniając jego zasługi, uhonorował go licznymi odznaczeniami, w tym najwyższymi: Medalem Gloria Medicinae oraz tytułem Medicus Nobilis.

Na uwagę zasługują również osiągnięcia prof. Stolarczyka na polu nauki, niemal w każdej dziedzinie medycyny, a zwłaszcza w zakresie nefropatologii i hepatologii. Udowodnił, po raz pierwszy w literaturze, istnienie rozlanych glomerulopatii w endocarditis lenta, opisał patologię nerek z kompleksami HBV jako częstą przyczynę zespołu nerczycowego u dzieci w Polsce. Stworzył Konsultacyjną Pracownię Biopsji Nerek dla Polski Północnej. Patomorfologii nerek poświęcił liczne prace (m.in. rozdziały do podręczników Jakuba Pensona i Stefana Krusia) oraz liczne referaty na zjazdach ogólnokrajowych i międzynarodowych.

Jeszcze większe zaangażowanie, zwłaszcza w ostatnich dziesięcioleciach, przejawiał w dziedzinie hepatologii. Liczne prace poświęcił biopsji wątroby w przewlekłych hepatopatiach, ocenie dynamicznej biopsji wątroby z uwzględnieniem stopnia zaawansowania i dynamiki zmian oraz patomorfologii wątroby u narkomanów zakażonych HBV, HCV i HIV. Z dziedziny hepatologii zakaźnej wygłosił wiele referatów na podstawie oceny biopsji wątroby, prowadził bowiem Konsultacyjną Pracownię Biopsji Wątroby dla całej Polski. W okresie działania tej Pracowni ocenił ok. 30 tysięcy biopsji wątroby.

Wśród zainteresowań Profesora wieloma dziedzinami medycyny w ostatnich dziesięcioleciach życia zawodowego największą pasją i powołaniem stała się medycyna paliatywna. Oddał się jej w pełni, nie szczędząc własnego czasu i zdrowia. Towarzyszył chorym na nowotwory i ich rodzinom, niosąc nie tylko fachową pomoc, ale przede wszystkim empatię i wsparcie w okresie terminalnej fazy choroby nowotworowej. W 1991 r. przetłumaczył pierwsze wydanie podręcznika R. Twycross Leczenie w terminalnej fazie choroby nowotworowej, opracował liczne publikacje z tej dziedziny i wygłosił wiele referatów na zjazdach i sympozjach ogólnopolskich. Zorganizował też Konsultacyjną Poradnię Medycyny Paliatywnej przy Przychodni Szpitala Klinicznego w 1989 r., w której przez 10 lat był kierownikiem. W latach 1992-1996 był przewodniczącym Wojewódzkiej Rady ds. Medycyny Paliatywnej i Hospicyjnej w Gdańsku, jednocześnie członkiem Krajowej Rady Medycyny Paliatywnej przy Ministrze Zdrowia i Opieki Społecznej.

Profesor Julian Stolarczyk był jednym z prekursorów ruchu hospicyjnego w Polsce. W 1979 roku w jego domu była goszczona Dame Cicely Saunders z Londynu – twórczyni współczesnego ruchu hospicyjnego. Tam z ks. Eugeniuszem Dutkiewiczem, ojcem ruchu hospicyjnego w Polsce, oraz prof. Joanną Muszkowską-Penson opracował założenia organizacyjne hospicjum domowego oraz stacjonarnego hospicjum w Gdańsku. Wkrótce te projekty znalazły pełną realizację w rozwoju domowej opieki hospicyjnej i stacjonarnego hospicjum w Gdańsku, Gdyni, Sopocie, Pucku oraz w całej Polsce Północnej. Profesor Julian Stolarczyk pierwszy włączył się w prace domowego hospicjum oraz był współtwórcą stacjonarnego hospicjum na Pomorzu. Utworzył też swoje „prywatne hospicjum”, w którym bezinteresownie pomagał chorym. Do ostatnich tygodni swego życia był aktywny jako lekarz opiekujący się ciężko i terminalnie chorymi w Trójmieście i na Pomorzu. Również do ostatnich miesięcy czynnie uczestniczył w życiu PTL. Po złożeniu w 2007 r. rezygnacji z funkcji prezesa Gdańskiego Oddziału z powodu pogorszenia stanu zdrowia wziął udział w zebraniu wyborczym, na którym z wielką troską przedstawił nowo wybranemu Zarządowi, co należy zrobić, by zaktywizować działalność Gdańskiego PTL.

Julek darzył mnie przyjaźnią od moich lat studenckich i w okresie pracy w Klinice Chorób Zakaźnych AMG, ale szczególne zbliżenie między nami nastąpiło podczas wspólnego zaangażowania w działalność PTL. Nigdy nie odmawiał mi czynnego udziału w wieloletniej działalności edukacyjnej. Był jednym z najczęstszych prelegentów na zebraniach, konferencjach i zjazdach PTL, organizowanych przeze mnie w kolejowej służbie zdrowia. Zostało to upamiętnione w Księgach Pamiątkowych. Ogromnemu zaangażowaniu Julka w tak pożytecznej społecznie działalności PTL poświęciłem wiele uwagi we wspomnieniach Pomimo wszystko… spełnienie. W prezentacji różnorodnych zagadnień z wielu dziedzin medycyny Profesor Julian Stolarczyk był w pełnym znaczeniu tego słowa Mistrzem i taki pozostał w pamięci naszego środowiska lekarskiego.

Tak wspomina Go prof. Irena Kaszewska-Jabłońska:

„Julek był jednym z najmłodszych studentów na naszym roku. Był dowcipny, inteligentny, mądry, koleżeński i opiekuńczy. Wychowany w domu z tradycjami, obracał się w kręgu kolegów, dla których wartości chrześcijańskie i patriotyczne były ważne. Był raczej indywidualistą, rzadko uczestniczył w spotkaniach roku.

Był przede wszystkim patomorfologiem, specjalizującym się w chorobach nerek i wątroby. Ponieważ wiele lat spędził w II Klinice Chorób Wewnętrznych u prof. Pensona, posiadał również znaczną wiedzę w zakresie medycyny wewnętrznej, stąd był też lekarzem chorób wewnętrznych. Właściwie nie było zebrania internistów, na którym by Julek nie zabierał głosu. Również na posiedzeniach Rady Wydziału często przedstawiał własną opinię, niekiedy kontrowersyjną. Był miłym, serdecznym kolegą. Profesor Julian Stolarczyk był wybitną osobowością na naszym roku 1947-1952″.