Pamiętnik TLW 2009

OD REDAKCJI

OD  REDAKCJI

Powierzenie mi roli redaktora 13. tomu “Pamiętnika Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego“, poświęconego głównie położnictwu i ginekologii warszawskiej, przyjąłem  z mieszanymi uczuciami. Z jednej strony uznałem, że spotkało mnie wyróżnienie, które sprawiło mi  przyjemność i radość; z drugiej zaś pojawiła się obawa, czy podołam przyjętej odpowiedzialności. Mam pełną świadomość specyfiki  redagowania „Pamiętnika”, tak odmiennej od pracy redaktorskiej nad podręcznikiem lub czasopismem fachowym.   Zwróciłem się więc z prośbą o konsultację do prof. dr. hab. Edmunda Waszyńskiego, znawcy przedmiotu i miłośnika historii medycyny, w szczególności ginekologii i położnictwa. Ucieszyła mnie jego przychylność, a także zgoda na napisanie historii warszawskich zjazdów ginekologów polskich. 

   Położnictwo i ginekologia należą do jednej z czterech podstawowych dziedzin  klinicznych, aczkolwiek jako odrębną gałąź medycyny   wyodrębniła się z chirurgii dopiero w początkach XIX wieku. Kilka polskojęzycznych pozycji wydrukowanych w latach wcześniejszych było właściwie  jedynie poradnikami dla położnic.

Wybitną postacią  XVIII-to wiecznej medycyny polskiej, pionierem  polskiej myśli położniczej był Rafał Czerwiakowski, żyjący w latach 1743 – 1816. W 1780 roku został on mianowany na stanowisko profesora chirurgii, położnictwa i anatomii Uniwersytetu Jagiellońskiego, pełnił przy tym funkcje lekarza nadwornego  króla  Stanisława  Augusta. 

W swym kilkutomowym  dziele  dotyczącym chirurgii zawarł wiele cennych  spostrzeżeń dotyczących  głównie  ginekologii.  

W kolejnych latach  położnictwo i  ginekologia rozwijają się, pojawiają się  nowe nazwiska, osobowości, które wniosły wkład myśli  położniczo–ginekologicznej w dorobek medycyny światowej.

W tej grupie znaleźli poczesne miejsca naukowcy  wywodzący  się  ze środowiska  warszawskiego. Ich biografie, działalność i osiągnięcia zostały przedstawione w prezentowanym tomie „Pamiętnika”. Wydaje się to tym bardziej uzasadnione, że  w roku 2009 Warszawski Uniwersytet Medyczny  organizuje  uroczystości  200 – lecia  nauczania medycyny w Warszawie.   Współorganizatorem tego jubileuszu jest  Towarzystwo  Lekarskie  Warszawskie. 

Powszechnie  wiadomo, że  dydaktyką  zajmują się głównie  ośrodki akademickie, toteż „Pamiętnik” poszerza naszą wiedzę o historii warszawskich klinik ginekologiczno-położniczych, przybliża sylwetki ich założycieli, kierowników i współpracowników. Autorzy poszczególnych artykułów ukazują główne kierunki działalności dydaktycznej, naukowo-badawczej oraz organizacyjnej tych placówek. Czynią to w sposób dowolny, co redakcja akceptowała, dokonując niekiedy niezbędnych skrótów.

We wcześniejsze dzieje warszawskiego szpitalnictwa wprowadzają nas dwa interesujące artykuły prof. Zofii Podgórskiej-Klawe, oparte na bogatych materiałach źródłowych.

Na kartach „Pamiętnika” znajdziemy  legendarną już postać profesora Adama Ferdynanda Czyżewicza juniora, twórcy warszawskiej szkoły położniczej, założyciela i wieloletniego kierownika I Kliniki Położnictwa i Chorób Kobiecych Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego im. Józefa Piłsudskiego. Osobowość Profesora, Jego charyzma są żywe w pamięci nie tylko jego uczniów, ale także w świadomości wielu pokoleń lekarzy, położnych, całej społeczności medycznej.

Biogramy innych wybitnych naukowców znajdą Czytelnicy w rozdziale omawiającym udział ginekologów i położników warszawskich w rozwoju medycyny.

Sądzę, że przypomnienie biografii i dorobku naszych Nauczycieli wywoła chwilę zadumy, nasunie skojarzenia, skłoni do przemyśleń. Oby było ich najwięcej.

Biogramy innych wybitnych naukowców znajdą Czytelnicy w rozdziale omawiającym udział ginekologów  i położników warszawskich w rozwoju medycyny.

            Prezentacja nie obejmuje wszystkich stołecznych jednostek prowadzących w różnej formie dydaktykę w zakresie ginekologii i położnictwa. Wynika to z przyczyn od redakcji niezależnych.  Niektóre placówki zostały omówione  w poprzednich rocznikach  „Pamietnika”, a nowych materiałów redakcja nie otrzymała, mimo wielokrotnie ponawianych próśb i zachęty.

W części wspomnieniowej sylwetkę docenta Jerzego Tetera kreśli jego uczennica i wychowanka, prof. Ewa Radwańska. O profesorze Ireneuszu Roszkowskim piszą jego córka Barbara, syn Piotr i Michał Troszyński.

Profesor Tadeusz Tołłoczko, wybitny chirurg i humanista, dzieli się swoimi przemyśleniami na temat problemów, z jakimi musi zmierzyć się współczesny lekarz.

Tom zamykają recenzje dwóch ważnych pozycji książkowych, obejmujących  dzieje I Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie oraz dzieje Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby. Redaktorem obu dzieł jest rektor WUM, prof. dr hab. med. Marek Krawczyk, a recenzentem prof. dr hab. med. Edward Topik.

Mam nadzieję, że nowy, 13. tom „Pamiętnika TLW” zostanie przyjęty życzliwie.

Longin Marianowski