Pamiętnik TLW 2006

Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie cz.2

Alfons Krystof
Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie cz.2
Lekarze naczelni i dyrektorzy Szpitala Zakaźnego

Dr Gustaw Fritsche (1882-1885)

Urodzony w Warszawie w 1838 r., syn budowniczego, naukowiec, literat, wielki społecznik i organizator, naukowiec epidemiolog. Studiował w Warszawie, Heidelbergu i Jenie. Kontynuator myśli Markiewicza, stworzył Organizację kolonii letnich dla dzieci, lekarz i opiekun ubogich matek i ich dzieci. Redaktor i współpracownik wielu pism naukowych i społecznych. Autor licznych prac naukowych i popularnych. Zmarł w 1891 r.

Dr Jakub Szwajcer (1885-1902)

Urodził się w 1851 r. w Rawie Mazowieckiej. Dyplom lekarza otrzymał w 1879 r. , a w 1880 r. objął stanowisko lekarza naczelnego Szpitala Starozakonnych. W 1881 r., pracując na oddziale zakaźnym tego szpitala, zachorował na dur wysypkowy. Studiował w Warszawie, pogłębiał wiedzę za granicą. Naukowiec epidemiolog, organizator służby zdrowia, społecznik, założyciel kwartalnika klinicznego i członek wielu zespołów redakcyjnych. Od 1885 r. przejął obowiązki lekarza naczelnego Szpitala Zakaźnego, zaś w 1897 r. został powołany przez Zarząd Miejski na to stanowisko i pełnił swoje obowiązki do roku 1902. W okresie kierownictwa dr. Szwajcera szpital zmienił nazwę z czasowego na zapasowy, a w 1889 r. stał się stałym Szpitalem Zakaźnym. Autor licznych prac naukowych, z których wiele przetłumaczono na języki obce. Kawaler OOP. Zmarł w 1942 r.

Dr Feliks Sommer (1903-1914)

Urodził się w 1834 r. Magister farmacji i lekarz, studiował w Warszawie, wiedzę pogłębiał za granicą.

Był lekarzem naczelnym Szpitala Dzieciątka Jezus i Szpitala Wolskiego, wykazując wyjątkowe uzdolnienia organizacyjne i szkoleniowe. Uzyskał decyzję zakupu dodatkowej działki i budowy właściwego Szpitala Zakaźnego na 500 łóżek poza miastem. Zwiększył ilość łóżek do 140. Utworzył fundusz stypendialny dla Polaków, zapisując na ten cel 25 000 rb. Na rozwój laboratorium przeznaczył 10 000 rb., a na rzecz Kasy Wsparcia dla Wdów i Sierot po Lekarzach 25 000 rb. Zmarł w 1921 r.

Dr Otto Hewelke (1914-1919)

Urodzony w 1858 r. w Pułtusku, w rodzinie pastora. W 1881 r. ukończył Wydział Lekarski Uniwersytetu Warszawskiego i do 1885 r. pracował w klinice diagnostycznej prof. Stanisława Baranowskiego. W 1886 r. został lekarzem miejscowym Szpitala Dzieciątka Jezus. W 1891 r. uzyskał stopień doktora medycyny, a w 1893 stanowisko ordynatora Szpitala św. Rocha. W 1914 r. objął stanowisko naczelnego lekarza w Szpitalu Zakaźnym. Społecznik, naukowiec, świetny klinicysta i wzięty praktyk, autor licznych prac naukowych, krytycznych i społecznych. Redaktor „Kroniki Lekarskiej” i członek zespołu redakcyjnego innych czasopism lekarskich. Zwiększył liczbę łóżek do 300 i spowodował Nową Komisję, która uchwaliła budowę
1000–1500-łóżkowego Szpitala Zakaźnego, a istniejący postanowiła przeznaczyć dla potrzeb lecznictwa ogólnego. Zmarł w 1919 r.

Dr Henryk Ruppert (1919-1920)

Urodzony w 1858 r. w Tarchominie. W 1889 otrzymał stopień doktora medycyny i przez 10 lat był asystentem w klinice terapeutycznej Szpitala Dzieciątka Jezus. Studiował w Warszawie. Kolejno lekarz PKP, uzdrowiskowy w Ciechocinku, sanitarny Warszawy, kierownik punktu ewakuacyjnego i zastępca lekarza naczelnego Kolei Wiedeńskiej. Zwiększył liczbę łóżek w szpitalu do 415. Zmarł w 1920 r.

Dr Witosław Dąbrowski (1920-1930)

Urodził się w 1863 r. Działacz polityczny w czasie studiów lekarskich. Po uzyskaniu dyplomu w Warszawie, pracował w klinice dr. Dunina, uznanej za polską klinikę. Społecznik, naukowiec, czynny członek Stowarzyszenia Lekarzy Polskich i Towarzystwa Higienicznego, którego przez wiele lat był sekretarzem, a później prezesem, członek komitetów redakcyjnych pism lekarskich. W roku 1897 objął stanowisko ordynatora, a w roku 1920 lekarza naczelnego, przyczyniając się do poważnego rozwoju szpitala – budowy pawilonu obserwacyjnego i zaplecza gospodarczego. Liczba łóżek wzrosła do 582. Zmarł w 1930 r.

Dr Konrad Orzechowski (1930-1931)

Urodził się w 1887 r. Był prześladowany za walkę o Polską Szkołę. Dyplom lekarza uzyskał w Krakowie, a nostryfikował w Moskwie. Był ordynatorem szpitala w Kochanówku. W wojsku rosyjskim przez cztery lata był kierownikiem oddziału szpitala wojskowego, a później lekarzem naczelnym szpitala dywizyjnego. Świetny organizator i znawca zagadnień z zakresu organizacji służby zdrowia. Powołany w 1931 r. na stanowisko dyrektora Wydziału Szpitalnictwa w Warszawie. Na tym stanowisku trwał do roku 1944. Opiekował się lecznictwem wbrew zarządzeniom władz niemieckich. Od 1945 r. pracownik Biura Statystycznego i Centralnego Zarządu Uzdrowisk.

Dr Roman Ignacy Szpikowski (1931-1944)

Urodzony w 1880 r. we wsi Kulonki w pow. łomżyńskim. Studiował w Warszawie i w Odessie, gdzie w 1907 r. uzyskał dyplom lekarza. Był kierownikiem szpitala w Radzyminie, organizował szpital przy ul. Pokornej w Warszawie, był zastępcą lekarza naczelnego Szpitala Zakaźnego, dla którego opracował pierwszy statut, obejmujący całokształt zagadnień. Ilość łóżek zwiększył do 600. Przejawiał wyjątkowe zdolności organizacyjne i umiejętność współpracy i współżycia. Jako pierwszy z kierowników Szpitala Zakaźnego opracował w 1933 r. statut szpitala. Został zatwierdzony uchwałą Magistratu w dniu 9.10.1933 r. i oznaczony numerem 166/KL. W czasie okupacji hitlerowskiej był duszą akcji i walki z okupantem. W swoim mieszkaniu przechowywał broń i odbywał narady konspiracyjne. Zginął na posterunku jak żołnierz i lekarz, razem z grupą żołnierzy batalionu „Zośka” i „Parasol”, przy ul. Długiej 23 w pierwszych dniach września 1944 r.

Dyrektorzy szpitala w latach późniejszych

Alfons Krystof (do 1973)

Józef Wysocki (1973-1987)

Krzysztof Dziubiński (1987-1989)

W dniu 13 grudnia 1962 r. odbyła się w Szpitalu Zakaźnym nr 1 przy ul. Wolskiej 37 uroczysta akademia z okazji 80-lecia istnienia i pracy szpitala na Woli w Warszawie. W akademii wzięli udział: wiceminister Zdrowia dr Jan Rutkiewicz, wiceprzewodnicząca Stołecznej Rady Narodowej Kazimiera Kartasińska oraz przedstawiciele władz partyjnych, resortowych, miejskich, Wydziału Zdrowia i świata lekarskiego. Historię powstania i działalności szpitala przedstawił dyrektor szpitala dr med. Alfons Krystof, a osiągnięcia lecznicze i naukowe dr med. Józef May.

W czasie akademii wiceminister udekorował trzech lekarzy i cztery pielęgniarki odznaką „Za Wzorową Pracę w Służbie Zdrowia”, a wiceprzewodnicząca Stołecznej Narodowej udekorowała szpital, jako pierwszy w Warszawie, Złotą Honorową Odznaką miasta Warszawy. Po akademii wiceprzewodnicząca
K. Kartasińska odsłoniła kamień pamiątkowy, ufundowany z racji 80-lecia szpitala.

W dniu 13 kwietnia 1978 r. uroczyście obchodzono kolejną rocznicę – 95-lecie powstania Szpitala Zakaźnego nr 1 w Warszawie. Program obchodów przedstawiał się następująco:

Powitanie zebranych

Wystąpienie dyrektora szpitala dr. med. Józefa Wysokiego

– referat

– złożenie wiązanek kwiatów przed Miejscami Męczeństwa Polaków z okresu II wojny światowej przed szpitalem i na terenie szpitala

Przemówienia zaproszonych gości

Pożegnanie emerytów

Wręczenie dyplomów uznania za długoletnią pracę

Informacja o przyznanych odznaczeniach pracownikom szpitala

Informacja o przyznaniu Odznaczenia Zasłużonego Pracownika Służby Zdrowia

oraz o nagrodzie Prezydenta Miasta (wysłuchanie wywiadu radiowego)

Część artystyczna – występy Zespołu Wojska Polskiego „Radar”

Wojewódzki Szpital Zakaźny ma charakter regionalny. Jest to wiodąca placówka lecząca choroby zakaźne w regionie Mazowsza, o wielu unikalnych specjalnościach, np. leczenie i profilaktyka (szczepienia) chorób tropikalnych i odzwierzęcych, leczenie pacjentów zakażonych HIV. Jednocześnie stanowi on pierwsze ogniwo systemu zabezpieczenia regionu przed chorobami wysoce zaraźliwymi i bioterroryzmem. Jako jedyny w Polsce zakończył budowę pomieszczeń o wysokim stopniu izolacji powietrznej dla pacjentów wysoce zakaźnych (np. SARS). Jest ośrodkiem, do którego kierowani są pacjenci z lotniska Okęcie.

Jednym z celów operacyjnych szpitala jest dbałość o utrzymanie wysokiego poziomu świadczonych usług medycznych.

Z racji usytuowania szpitala na mapie Mazowsza do kluczowych zagadnień należą:

1.     zatrudnianie kadry o wysokich kwalifikacjach aktualizowanych w sposób ciągły;

2.     modernizowanie istniejącej bazy materialnej szpitala i dostosowywanie jej do obowiązujących przepisów, w tym:

–      dbałość o standard hotelowy oddziałów,

–      dbałość o standard sanitarny oddziałów i laboratoriów,

–      doposażanie oddziałów w sprzęt medyczny,

–      dostosowanie do użytkowania przez osoby niepełnosprawne.

3.     Rozwój bazy edukacyjnej i profilaktyka, w tym:

–      budowa sal wykładowych,

–      linki profilaktyczne na stronach internetowych szpitala,

–      uzależnienia.

4.     Modernizacja infrastruktury komunalnej, w tym:

–      przejście na energooszczędne źródła światła,

–      wymiana instalacji c.o., wymiana instalacji c.w.u.,

–      oczyszczalnia ścieków,

–      remont dróg dojazdowych,

–      zbudowanie parkingów.

5.     Rozwój sieci informatycznej, w tym:

–      dostęp do pełnej dokumentacji medycznej na każdym etapie leczenia,

–      kontrola gospodarki lekowej, m.in. sprzężenie apteki z oddziałami,

–      włączenie laboratoriów i pracowni do bazy danych o przebiegu leczenia pacjentów,

–      wspomaganie zarządzania szpitalem,

–      sprawny przepływ informacji wewnątrz organizacji i z instytucjami zewnętrznymi,

–      szybki kontakt z innymi ośrodkami medycznymi w Polsce i w Europie.

W części administracyjnej wszystkie środki i energia powinny być skierowane na optymalizację procesów ekonomicznych, sprawne zarządzanie. Przy ogólnie znanych problemach finansowych służby zdrowia powinno się minimalizować nakłady w danych warunkach działania, a każda wydana złotówka powinna przynieść maksymalny efekt. Nie stać nas na działania doraźne. Szpital ma długofalowe plany rozwoju i modernizacji, które są realizowane stopniowo w miarę pojawiania się środków finansowych.

Celem nadrzędnym działalności Wojewódzkiego Szpitala Zakaźnego jest zabezpieczenie ludności regionu Mazowsza przed rozprzestrzenianiem się chorób zakaźnych. Cel ten jest realizowany poprzez stworzenie ośrodka diagnostyki i leczenia chorób zakaźnych zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, z potrzebami wynikającymi z aktualnej sytuacji epidemiologicznej, z aktualnym stanem wiedzy i dającymi się przewidzieć w przyszłości zagrożeniami.

Ośrodek ma pełnić następujące funkcje:

1.     Lecznicza – w skład szpitala wchodzi:

–      7 oddziałów obserwacyjno-zakaźnych,

–      Oddział Intensywnej Terapii,

–      Oddział Dzienny,

–      Poradnia Chorób Zakaźnych,

–      Poradnia Profilaktyczno-Lecznicza (dla osób żyjących z HIV/AIDS).

2.     Edukacyjna

–      w oddziałach szpitala prowadzone jest szkolenie studentów AM Wydziału Lekarskiego i Wydziału Stomatologii, słuchaczy studiów pomaturalnych dla techników- analityków;

–      szpital stanowi bazę dla Instytutu Chorób Zakaźnych AM z klinikami (oddziały VII-XI);

–      w ramach współpracy z CMKP prowadzone są szkolenia podyplomowe dla lekarzy  specjalizujących się w chorobach wewnętrznych, medycynie rodzinnej oraz lekarzy na stażu podyplomowym;

–      w latach 1993-1999 na terenie szpitala działało Centrum Diagnostyki i Terapii AIDS, jednostki Ministerstwa Zdrowia. W efekcie szpital stał się jednym z wiodących w Europie ośrodków leczenia AIDS.

3.     Profilaktyczna – czynna i bierna:

–      poradnictwo dla osób wyjeżdżających za granicę, zwłaszcza do krajów tropikalnych, co w efekcie znacznie zmniejsza ryzyko zagrożeń człowieka chorobami zakaźnymi i pasożytniczymi na terenie kraju;

–      prowadzenie badań skriningowych w kierunku zakażenia wirusem HIV wraz z poradnictwem psychologicznym;

–      rozszerzanie opieki medycznej na rodziny pacjentów szpitala.

4.     Element ogólnokrajowego systemu, tworzonego przez Główny Inspektorat Sanitarny, ośrodków izolowania i leczenia pacjentów w przypadku zawleczenia na teren kraju choroby infekcyjnej grożącej epidemią lub dokonania ataku bioterrorystycznego.

5.     Ośrodek referencyjny dla regionu:

–      ośrodek ogólnopolski dla leczenia zakażonych HIV/AIDS;

–      dyrektor szpitala dr n. med. Andrzej Horban pełni funkcję konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie chorób zakaźnych;

–      ordynator Oddziału X prof. dr hab. med. Janusz Cianciara jest Prezesem Polskiego Towarzystwa Hepatologicznego.

Szpital dysponuje laboratoriami, które są wiodącymi pracowniami w skali regionu; jakość wykonywanych badań potwierdzają liczne certyfikaty, w tym międzynarodowe. Na szczególną uwagę zasługuje Pracownia Diagnostyki Molekularnej, będąca jedną z trzech wiodących w kraju pracowni o zbliżonym profilu i jedyną, która zapewnia kompleksowe badanie wirusów przenoszonych drogą krwi.

Leczenie chorych prowadzone jest zgodnie ze standardami europejskimi. Trzecia część pacjentów Wojewódzkiego Szpitala Zakaźnego to osoby z HIV/AIDS. Kolejną 1/3 pacjentów stanowią chorzy z wirusowym zapaleniem wątroby, spowodowanym wirusami hepatotropowymi. Szpital jest ośrodkiem hospitalizującym ostre choroby zakaźne, głównie neuroinfekcje powodowane czynnikami wirusowymi i bakteryjnymi, w tym gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

W ramach tworzenia łańcucha ośrodków izolowania i leczenia pacjentów w przypadku zawleczenia na teren kraju choroby infekcyjnej grożącej epidemią lub dokonania ataku bioterrorystycznego szpital, dzięki finansowym środkom państwowym i pochodzącym od organu założycielskiego, oddał do użytku 3 boksy melcerowskie, czyli pomieszczenia o wysokim stopniu izolacji. Jednocześnie, jako pionierzy, stworzyliśmy standardy dla pozostałych placówek, które są w trakcie realizacji takiej inwestycji.

Oddział Intensywnej Terapii, nie spełniający w chwili obecnej wszystkich wymogów stawianych przez przepisy, ze względu na zagrożenie epidemiologiczne przyjmuje chorych z zaburzeniem odporności po przeszczepach i ciężkich zakażeniach bakteryjnych z posocznicą włącznie. W obrębie oddziału znajduje się 1 boks melcerowski 2-łóżkowy, spełniający warunki higieniczne, ale nie spełniający wymogów sprzętowych (np. brak rentgenowskiego aparatu przyłóżkowego). Łącznie OIT posiada 6 łóżek.

Izolowanie chorych podejrzanych o wysoce zaraźliwe choroby zakaźne. Ze względu na bliskość międzynarodowego portu lotniczego Okęcie szpital, jako ogniwo systemu, powinien zapewnić diagnostykę chorób zakaźnych i zaraźliwych, izolację i leczenie w jednym miejscu, aby uniknąć rozprzestrzeniania się epidemii, co jest konieczne zwłaszcza w kraju, który dopiero rozpoczyna program zwalczania zakażeń wewnątrzszpitalnych. Przyjęty system sprawdził się przy opanowywaniu grożącej nam epidemii HIV/AIDS, powodując w efekcie zmniejszenie liczby nowo wykrywalnych zakażeń.

Wielokrotnie zaniedbania bieżącej konserwacji i remontów substancji hotelowej, brak wieloletniej polityki i środków na jej realizację, wymiany sprzętu diagnostycznego i medycznego spowodowały znaczny dystans do obowiązujących standardów.

Decyzją Ministra Zdrowia z 1990 r., związaną z wybuchem epidemii AIDS w Polsce, powołano na terenie szpitala centrum leczenia osób zakażonych HIV/AIDS. Następstwem tej decyzji było przyznanie środków na remont jednego pawilonu. Od tego momentu szpital powoli, lecz sukcesywnie poddawany jest modernizacji, w miarę zdobywania środków finansowych.