Exodus- Służba zdrowia po Powstaniu Warszawskim
Szpital Ujazdowski - Epilog
Szpital Ujazdowski – Epilog
Pierwszą siedzibą szpitala po Powstaniu stał się Milanówek. Po kapitulacji Sadyby, 2 września 1944 r., część szpitala, pod komendą płk. dr. Teofila Kucharskiego, która po zmasowanym bombardowaniu na Chełmskiej przeniosła się na ul. Morsztyńską 3/5/7, przybyła do Milanówka jako pierwsza. Szpital umieszczona w dużej dwupiętrowej willi. Druga część, pod komendą płk. dr. Naramowskiego, która przedostała się na ul. Puławską 91 i tam zorganizowała pięćdziesięciołóżkowy szpital, funkcjonujący do końca Powstania, pojawiła się w Milanówku 29 września. Od tego momentu szpital mieścił się w dwóch prywatnych willach. Komendantem był nadal płk Kucharski.
Warunki były bardzo trudne. Profesor Hanna Odrowąż-Szukiewicz pisze we wspomnieniach, że w tym czasie w Milanówku było 16 szpitali powstańczych.
Uzyskawszy u władz okupacyjnych zezwolenie, kapitan Władysław Zaleski, pełniący obowiązki kwatermistrza, zorganizował konwój wozów konnych, który przywiózł ze szpitala na ul. Górnośląskiej 45 w Warszawie łóżka i materace.
W drugiej połowie października władze niemieckie postanowiły ewakuować Szpital Ujazdowski do Krakowa. Ewakuacja odbywała się etapowo. Pierwsza grupa wyruszyła 24 października niemieckim sanitarnym transportem kolejowym. Szpital umieszczono w budynku Klasztoru o.o. jezuitów na ul. Kopernika 26, w którym byli już zakwaterowani ranni ze szpitali powstańczych Starówki i Śródmieścia. Komendantem tego szpitala był płk St. Tarnawski, naczelny lekarz oddziałów powstańczych na Starówce.
Druga grupa Szpitala Ujazdowskiego z płk. Kucharskim była ewakuowana z Milanówka 7 listopada. Po przybyciu do Krakowa, płk Kucharski przekazał szpital płk. Tarnawskiemu, pod komendą którego szpital dotrwał aż do wkroczenia Armii Czerwonej do Krakowa 18 stycznia 1945 r.
Wkrótce większość lekarzy i pielęgniarek ze Szpitala Ujazdowskiego została powołana do wojska. W związku z tym, płk kucharki i płk Tarnawski postanowili szpital rozwiązać. Chorych przekazano pod opiekę władz sanitarnych Krakowa. Tak zakończyły się dzieje najstarszego wojskowego szpitala stolicy. Można stwierdzić, że trwał od Powstania do Powstania (1792-1944).
Wśród lekarzy, którzy pracowali w „krakowskim Ujzadowie” byli dr Andukowicz, Fr. Borusiewicz, Jan Krotoski, A. Milanowski, M. Naramowski, W. Ruszkowski, J. Wiloch, kpt. kwat. W. Zaleski.
Od 2003 r. w Zamku Ujazdowskim istnieje Muzeum Zamku i Szpitala Wojskowego na Ujazdowie. W 2005 r. w Gazecie Lekarskiej ukazał się artykuł Ewy Anny Myśliwiec z d. Kucharskiej (wnuczki prof. T. Kucharskiego), w którym pisała, że w 1947 r. prof. Kucharski wystąpił do MON-u o nadanie Szpitalowi Ujazdowskiemu orderu Virtuti Militari.
Prośba pozostał bez odpowiedzi…