<< powrót

Pamiętnik TLW 2006

25-lecie działalności Wojewódzkiego Szpitala Bródnowskiego cz.2

Jan Dzieniszewski, Wojciech Noszczyk

25-lecie działalności Wojewódzkiego Szpitala Bródnowskiego
Cz.2

Położnictwo i ginekologia. Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii II Wydziału Lekarskiego, utworzona na bazie oddziału ginekologiczno–położniczego, jest jedną z najmłodszych placówek tego typu w Warszawie. Początkowo klinika liczyła 120 łóżek i 82 łóżeczka w oddziale noworodkowym. Obecnie liczy 86 łóżek i 57 łóżeczek noworodkowych i składa się z 4 oddziałów: położniczego wraz z patologią ciąży, ginekologicznego z pododdziałem endoskopii ginekologicznej, septycznego z pododdziałem chemioterapii i noworodkowego z pododdziałem intensywnej terapii. Już w 1981 r. leczyło się w niej ponad
3 tys. pacjentek i odbyło się 1680 porodów, a liczby te w 1982 r. wzrosły do 5352 leczonych i 2887 porodów.  Systematycznie rośnie liczba operacji z około 270 do ponad 600 obecnie.

Koniec lat 80. to również intensywne wyposażanie kliniki w sprzęt diagnostyczno-
-leczniczy. Zakupiony został wysokiej klasy ultrasonograf. Oddział ginekologiczny wzbogacił się o najnowszej generacji aparaturę endoskopową zarówno do laparoskopii, jak i histeroskopii. Pierwsze zabiegi endoskopowe diagnostyczne i operacyjne wykonywano już w roku 1988 i wkrótce weszły do codziennej praktyki lekarskiej. Od 1994 r. do wachlarza zabiegów endoskopowych dołączono elektroresekcje histeroskopowe.

Wśród opracowywanej przez klinikę tematyki naukowej na uwagę zasługują zagadnienia ultrasonograficznej dopplerowskiej oceny wczesnych zmian nowotworowych narządów płciowych, wewnątrzmacicznego dobrostanu płodu oraz wczesnej diagnostyki wad rozwojowych płodu. Ważne miejsce zajmuje diagnostyka zaburzeń statyki narządu płciowego i nietrzymania moczu, obejmująca badanie urodynamiczne oraz ultrasonograficzne oceniające dolne drogi moczowe.

W klinice jako jednym z pierwszych ośrodków wdrożono leczenie powyższej patologii z wykorzystaniem metod laparoskopowych oraz nowych technik operacyjnych z użyciem beznapięciowej taśmy (TVT, IVS). Zastosowano metodę fotodynamiczną w diagnostyce i leczeniu nowotworów sromu i szyjki macicy. Rozpowszechniono techniki endoskopowe w diagnostyce i leczeniu nieprawidłowości w obrębie narządów płciowych. Profesor Jerzy Stelmachów jako pierwszy w Polsce wprowadził histeroskopię do diagnostyki i leczenia zmian  wewnątrzmacicznych oraz upowszechnił tę metodę w kraju. Wprowadzono monitorowanie leczenia nowotworów narządów płciowych z zastosowaniem sesta-MIBI. Wdrożono nowoczesne chemioterapeutyki w leczeniu wznowy raka jajnika (topotekan, radioaktywny fosfor).

Od 1993 roku przy klinice działa Szkoła Rodzenia, dzięki której wprowadzano i upowszechniono porody rodzinne z wykorzystaniem nowoczesnych metod prowadzenia porodu („koło porodowe”); ponadto funkcjonują następujące poradnie: Poradnia Onkologiczna (od 1990), Chorób Sutka (od 1988), Patologii Szyjki Macicy wyposażona w kolposkop (od 1982), Nietrzymania Moczu (od 1989), Patologii Ciąży (od 1988), Diabetologiczna (od 1986) , Leczenia Niepłodności (od 1988).

W dydaktyce studentów Akademii Medycznej wprowadzono nauczanie na nowoczesnych fantomach ginekologiczno-położniczych i neonatologicznych. W klinice prowadzone jest również nauczanie w języku angielskim studentów Oddziału English Division AM, od
1999 roku dla studentów 5. roku, a od 2005 r. studentów 3. roku, 4-letnich studiów według programu USA. Klinika jest organizatorem licznych kursów endoskopowych, ultrasonograficznych, onkologicznych i uroginekologicznych w ramach doskonalenia lekarzy specjalizujących się w zakresie położnictwa i ginekologii.

W ciągu 25 lat działalności dydaktycznej, naukowej i leczniczej 19 osób uzyskało stopień doktora nauk medycznych, 2 doktora habilitowanego i 4 tytuł profesora nauk medycznych. Prowadzono również współpracę z ośrodkami europejskimi (Hamburg, Padwa, Nashville, Antwerpia, Bordeaux, Birmingham). W roku 2003 w ogólnopolskim rankingu pisma „Wprost” klinika została uznana za „Najlepszy szpital w Polsce w kategorii Ginekologia”.

Pierwszym kierownikiem kliniki był doc. dr hab. med. Kazimierz Marzinek, który przeszedł z I Katedry i Kliniki Położnictwa i Ginekologii AM w Warszawie i funkcję tę pełnił do 1988 r. Od 1 maja 1988 r. do chwili obecnej kliniką kieruje prof. dr hab. med. Jerzy Stelmachów.

Neurochirurgia. Oddział Neurochirurgii powstał w październiku 1980 r., a jego ordynatorem został – detaszowany z Kliniki Neurochirurgii AM w Warszawie, doc. dr hab. med. Witold Mazurowski. Oddział zajmował połowę V piętra szpitala (drugą połowę stanowił Oddział Okulistyczny) i dysponował 25 łóżkami z możliwością korzystania z dwóch sal operacyjnych: większej w bloku B (i co drugi dzień w bloku C). W latach 1985-1987 wyposażenie sal operacyjnych uzupełnił nowy stół operacyjny firmy Maquet, mikroskop operacyjny Leica, nóż ultradźwiękowy Sonocut oraz zestaw narzędzi mikrochirurgicznych. W 1996 r. przeprowadzono generalny remont oddziału, powiększając jednocześnie jego powierzchnię o cztery sale chorych (16 łóżek), osiągając łącznie 45 łóżek. Założono wówczas tor wizyjny, transmitujący obraz mikroskopowy z sali operacyjnej do pokoju lekarskiego na V piętrze.

W 1996 r. ordynator oddziału prof. Witold Mazurowski przeszedł na emeryturę, pozostając jeszcze w pracy przez 2 lata w niepełnym wymiarze godzin. Kierownikiem Oddziału został doc. dr hab. med. Mirosław Ząbek, który sprawuję tę funkcję do chwili obecnej. W roku 2000 Oddział Neurochirurgii włączony został w strukturę Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, uzyskując statut Kliniki Neurochirurgii i Urazów Układu Nerwowego CMKP, a doc. Mirosław Ząbek został mianowany profesorem nadzwyczajnym w tej uczelni. Realizując swoje statutowe cele Klinika Neurochirurgii od chwili przyłączenia do Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego do chwili obecnej prowadzi nauczanie podyplomowe. Kierownik kliniki prof. nadzw. dr hab. med. Mirosław Ząbek po raz drugi pełni funkcję konsultanta kraju w dziedzinie neurochirurgii i prezesa Warszawskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Neurochirurgów.

Oddział Neurochirurgii w pierwszych latach po utworzeniu wykonywał rocznie 300–500 operacji, a po unowocześnieniu wyposażenia i powiększeniu bazy łóżkowej 700–1000 operacji rocznie. Przeprowadzane są wszystkie operacje z zakresu neurochirurgii; od połowy lat 90. ubiegłego stulecia rozpoczęto w klinice unikalne w skali kraju operacje wszczepiania stymulatorów i przeszczepiania komórek embrionalnych do mózgu u chorych z chorobą Parkinsona i uogólnioną dystonią. Wykonano pierwsze w Polsce operacje mózgu w głębokiej hipotermii (obniżeniu ciepłoty ciała) i z zatrzymaniem krążenia oraz z zastosowaniem krążenia pozaustrojowego, operacje przeszczepów naczyniowych wspomagających krążenie mózgowe.

Okulistyka. Oddział Okulistyczny rozpoczął działalność w marcu 1981 r., kiedy to przyjęto do oddziału pierwszego pacjenta. Ordynatorem został dr med. Aleksander Piotrowski. Blok operacyjny w tym okresie był wspólny; początkowo okulistyka dzieliła salę operacyjną tzw. czystą z neurochirurgią oraz dysponowała salą do zabiegów w czasie ostrych dyżurów. Zabiegi planowe wykonywano w tym okresie 2 razy w tygodniu. W 1989 r. oddział został wyposażony w samodzielną salę operacyjną do operacji planowych i ostro- dyżurowych. Od 1996 r. oddział liczy 43 łóżka i wyposażony jest we własny, nowoczesny blok operacyjny. W 1993 r. dr med. Aleksander Piotrowski przeszedł na emeryturę; ordynatorem oddziału został w drodze konkursu adiunkt Kliniki Okulistyki I Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie dr n. med. Wojciech Czarnecki, który pełnił tę funkcję do śmierci w marcu 2003 r. Od marca do listopada 2003 r. obowiązki ordynatora pełniła dr Marta Szmydki, a od listopada 2003 r. ordynatorem oddziału jest dr n. med. Izabella Skórska, poprzednio adiunkt Kliniki Okulistycznej I Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie.

W okresie 25-lecia wprowadzono w oddziale wiele nowoczesnych metod operacyjnych: zaćmy, operacji przeciwjaskrowych, rogówki, powiek oraz  zabiegów w ramach ostrego dyżuru, jak zaopatrywanie ran, usuwanie ciał obcych. W 2004 r. zakupiono nowy aparat do fakoemulsyfikacji zaćmy (jako jeden z pierwszych oddziałów warszawskich), zaczęto również rutynowo wszczepiać zwijalne soczewki wewnątrzgałkowe. Zorganizowano nowoczesne pracownie: leczenia chorób nowotworowych oczu oraz powikłań okulistycznych w cukrzycy, wyposażoną w laser argonowy i funduskamerę, służącą zarówno do dokumentacji fotograficznej, jak i wykonywania angiografii fluoresceinowej siatkówki.

Ortopedia. Oddział Chirurgii Urazowej i Ortopedii został otwarty w kwietniu 1981 r. Ordynatorem został dr hab. Artur Dziak. Pod względem organizacyjnym i merytorycznym oddział został podzielony na 3 odcinki: A – „czysty” dla chorych do planowych zabiegów rekonstrukcyjnych, B – do leczenia „czystych” urazów, C – dla chorych w podeszłym wieku, w którym wydzielono sale dla chorych zakażonych. Równolegle utworzono ośrodek rehabilitacyjny. W oddziale dysponowano 70 łóżkami, salą operacyjną w ogólnym bloku operacyjnym i salą gipsową. Z oddziałem współpracowało działające od 1979 r. ambulatorium urazowe. W 1983 r. na bazie oddziału powołano Zespół Nauczania Klinicznego Akademii Medycznej w Warszawie, szybko przekształcony w Klinikę Ortopedii II Wydziału Lekarskiego tej Akademii. Przy klinice powołano Ośrodek Leczenia Urazów Sportowych.

Od roku 1990 rozwinięto w klinice w coraz szerszym zakresie operacje wszczepiania endoprotez oraz opracowano własne patenty protez stawu biodrowego. Wprowadzono nowoczesne endoskopowe metody diagnostyczne stawów (artroskopia). W 2003 r., po odejściu prof. Artura Dziaka na emeryturę, kierownikiem kliniki został prof. dr hab. med. Jarosław Deszczyński. Rozpoczęto badania nad nową generacją stabilizatorów zewnętrznych „Dynastab” do czynnościowego leczenia złamań kości długich i złamań stawowych.
W 2004 r. zakończono remont kliniki, w wyniku którego zmniejszono liczbę łóżek do 54 oraz znacznie poprawiono warunki pracy personelu. W 2005 r. dokonano w klinice jednego z pierwszych w Polsce autogenicznego przeszczepu chondrocytów. Rozpoczęto wykonywanie endoprotezoplastyki całkowitej i jednoprzedziałowej stawu biodrowego oraz wprowadzono nowoczesną technologię zespalania trzonów kości długich.

Laryngologia. Zalążkiem Oddziału Laryngologicznego była Poradnia Laryngologiczna, otwarta 22 lipca 1978 r. W październiku 1980 r. doc. dr hab. med. Jan Kuś objął kierownictwo powstającego Oddziału Laryngologicznego, liczącego 60 łóżek, który formalnie otwarto w lutym 1981 r. Wkrótce otwarto Poradnię Audiologiczną i Otoneurologiczną. W kwietniu 1981 r. utworzono na bazie Oddziału Laryngologicznego Klinikę Otolaryngologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego. Kierownikiem kliniki został doc. dr hab. Jan Kuś, pełniący jednocześnie funkcję ordynatora. Z biegiem czasu udało się pozyskać aparaturę w celu wprowadzenia nowoczesnych technik operacyjnych,
m. in. laser chirurgiczny tlenkowo-węglowy, a następnie neodymowo-jagowy.

Od początku powstania kliniki prowadzono kształcenie podyplomowe, w szerokim zakresie indywidualne oraz na kursach, z wykorzystaniem toru wizyjnego i filmów dydaktycznych powstałych w klinice. Klinika Otolaryngologiczna specjalizuje się w chirurgicznym leczeniu nowotworów krtani, gardła środkowego i dolnego, jamy ustnej, zatok obocznych nosa, ucha, gruczołów ślinowych, tarczycy i przytarczyc oraz guzów podstawy czaszki, uchyłków przełyku Zenkera, guzów oczodołu, chirurgii nerwu twarzowego, leczeniu zwężeń krtani i szyjnego odcinka tchawicy, rehabilitacji chirurgicznej słuchu. W 1999 r. prof. dr hab. med. Jan Kuś zakończył pracę w związku z przejściem na emeryturę. Kierownikiem kliniki został dr med. Antoni Osmólski, uczeń i wieloletni współpracownik i zastępca prof. Jana Kusia.

Neurologia. Oddział Neurologii zlokalizowano na parterze i I piętrze budynku G, pod kierownictwem ordynatora doc. dr. hab. med. Barbary Stroińskiej-Kuś. Otwarcie oddziału nastąpiło w lutym 1981 r. Hospitalizowano tu pacjentów ze wszystkimi chorobami ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego: chorobami naczyniowymi mózgu, stanowiącymi początkowo 50%, a obecnie 70% chorych (tj. ponad 700 pacjentów rocznie), chorobami zwyrodnieniowymi, chorobą Parkinsona, padaczkami, zespołami pourazowymi, korzeniowymi, procesami rozrostowymi mózgu i rdzenia, chorobami demielinizacyjnymi, zapalnymi mózgu i rdzenia oraz zaburzeniami nerwowo-mięśniowymi. W tym czasie wykonywano u wielu pacjentów arteriografię, mielografię, radikulografię, pneumomediastinografię i badania izotropowe, które obecnie w większości zastąpione są

badaniami obrazowymi. Utworzono pracownie: elektroencefalograficzną,      elektromiograficzną, dopplerowską, elektrovolumetryczną.

W połowie lat 90. zorganizowano nowoczesny oddział intensywnego nadzoru udarów z aparaturą monitorującą. Na początku 2000 r. prof. Barbara Stroińska-Kuś przeszła na emeryturę, pozostając konsultantem kliniczno-naukowym oddziału, a ordynatorem oddziału została dr n. med. Danuta Filipczak. W latach 2001-2003 część oddziału przystosowano dla chorych przyjmowanych w ostrej fazie udaru; dzięki nowoczesnemu wyposażeniu (kardiomonitory z centralką, pulsoksymetry, respiratory i pompy infuzyjne) oddział zdobył kategorię A i uzyskał kwalifikacje do programu leczenia trombolitycznego. Rocznie hospitalizuje się w oddziale ponad 700 pacjentów z chorobami naczyniowymi ośrodkowego układu nerwowego. Pracownicy oddziału brali udział w różnych znaczących programach badawczych polskich i zagranicznych dotyczących stwardnienia rozsianego, choroby Parkinsona, padaczek, udarów mózgu. Ordynatorzy oddziału pełnili funkcje specjalistów krajowych. Przez 18 lat prowadzono ćwiczenia z neurologii dla studentów 5. roku Wydziału Lekarskiego AM w Warszawie.

Psychiatria. Oddział Psychiatryczny w Szpitalu Bródnowskim powstał w 1980 r. z inicjatywy jego pierwszego i wieloletniego ordynatora, prof. Andrzeja Piotrowskiego. Liczył 54 łóżka w dwu pododdziałach – obserwacyjnym i readaptacyjnym. Początkowo na bazie oddziału działała Klinika Psychiatrii II Wydziału Lekarskiego AM w Warszawie, a następnie IV Klinika Psychiatryczna Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. Prace badawcze kliniki w latach 1990–2001 koncentrowały się wokół zagadnień: klinicznych i psychospołecznych aspektów alkoholizmu i innych uzależnień, organizacji i efektywności środowiskowych form leczenia i rehabilitacji chorób psychicznych, psychiatrii konsultacyjnej.

W latach 1994–1997 z inicjatywy zespołu kliniki, w kooperacji z założonym przy klinice Bródnowskim Stowarzyszeniem Przyjaciół i Rodzin Osób z Zaburzeniami Psychicznymi „Pomost” oraz dzięki współpracy z Centrum Pomocy Społecznej i władzami gminy Targówek, poszerzono system środowiskowej opieki psychiatrycznej na Bródnie o szereg nowych placówek oparcia społecznego i rehabilitacji. Powstały klub pacjenta, warsztat terapii zajęciowej, środowiskowy dom samopomocy, specjalistyczne usługi opiekuńcze, mieszkanie chronione. Pacjenci zaczęli wyjeżdżać na coroczne turnusy rehabilitacyjne, wydawać własną gazetę, stowarzyszenie „Pomost” utworzyło stronę internetową, powstała grupa wsparcia dla rodzin. Prof. Andrzej Piotrowski kierował oddziałem i kliniką aż do przejścia na emeryturę w roku 2001. Obowiązki kierownika kliniki od jesieni roku 2001 przejęła dr hab. n. med. Maria Załuska.

Od października 2001 r. na bazie placówek psychiatrycznych szpitala utworzono Klinikę Psychiatryczną AM w Warszawie pod kierunkiem prof. dr. hab. Andrzeja Kokoszki. W klinice działają oddziały: Ogólnopsychiatryczny, Leczenia Zaburzeń Afektywnych, Oddział Dzienny, Oddział Psychiatrii Środowiskowej i pododdział leczenia alkoholowych zespołów abstynencyjnych.

ZAKŁADY DIAGNOSTYCZNE
Szpital Bródnowski posiada bardzo nowoczesne i rozbudowane zaplecze diagnostyczne. Dotyczy to szczególnie metod obrazowania: Zakład Ultrasonografii ( kierownik prof. dr hab. Wiesław Jakubowski), Zakład Radiologii z pracownią tomografii komputerowej (kierownicy doc. Stanisław Kruszewski 1980-1989, dr n. med. Jacek Trzebicki 1989-1990, doc. dr hab. Mieczysław Lachowski 1990-1991, prof. dr hab. n. med. Jerzy Wałecki 1992-2001, lek. med. Marcin Dziewulski od 2005 r.), Pracownia Tomografii Rezonansu Magnetycznego, Zakład Medycyny Nuklearnej (kierownik prof. dr hab. med. Leszek Królicki). Diagnostykę biochemiczną zapewnia Pracownia Diagnostyki Laboratoryjnej (kierownicy dr med. Barbara Straszyńska 1979-1981, lek. med. Maria Lange 1981-1990 i 1992-1995, dr biol. Stanisław Perzyński 1991-1992, mgr farm. Ryszard Bielawski 1995-1998, mgr anal. Katarzyna Bromboszcz 1998-2004). Pełnymi możliwościami terapeutycznymi dysponuje Dział Rehabilitacji i Fizykoterapii (kierownik dr med. Ignacy Mackiewicz).

W okresie 25-lecia wielu kierowników klinik i zakładów pełniło funkcje specjalistów krajowych i wojewódzkich, prezesów i przewodniczących krajowych towarzystw naukowych, współpracowało z wieloma medycznymi organizacjami międzynarodowymi i pełniło ważne funkcje w tych organizacjach, są ekspertami Światowej Organizacji Zdrowia oraz było lub jest redaktorami naczelnymi różnych czasopism lekarskich.

We wszystkich jednostkach, zwłaszcza klinicznych, prowadzi się wielokierunkowe prace naukowe, w tym również badania kliniczne nowych leków, czego wyrazem jest kilka tysięcy publikacji w międzynarodowych i krajowych czasopismach medycznych.

Największym jednak osiągnięciem całego zespołu szpitala jest stała gotowość i praca na rzecz chorych. W ciągu 25-lecia w Szpitalu Bródnowskim hospitalizowano ponad 400 tys. chorych, a w Przychodni Przyszpitalnej wykonano ponad 5 mln konsultacji specjalistycznych. W przedmowie do monografii wydanej na 25-lecie szpitala obecna dyrektor szpitala Teresa Bogiel napisała: „Wojewódzki Szpital Bródnowski od lat jest bardzo dobrze znany nie tylko mieszkańcom Mazowsza, ale i wielu innym z całego kraju. Na wysokie uznanie i dobre imię Szpitala pracował przez lata cały personel tego wieloprofilowego, wysokospecjalistycznego ośrodka. Mimo ogólnie odczuwalnych w służbie zdrowia problemów finansowych, a zwłaszcza braku środków na inwestycje, Szpital Bródnowski potrafi dobrze radzić sobie w tej trudnej dla nas wszystkich rzeczywistości”.